Mensen met huisdieren weten wat vuurwerk met dieren doet. En ze nemen hun maatregelen voor hun hond of kat. Maar hoe zit het met wilde dieren? Wat kunnen die doen?
De meeste honden en katten houden niet van vuurwerk. Ze zijn er doodsbang voor en weten niet wat er gebeurt. Op social media delen baasjes massaal foto’s van angstige huisdieren. De eigenaren hebben dan ook weinig op met rotjes en pijlen en sommigen pleiten voor een volledig verbod op vuurwerk. Helaas, pindakaas, vuurwerk behoort inmiddels tot het cultureel erfgoed en een verbod zit er niet in (tot corona kwam).
Dit tot grote vreugde van mijn kind en meer vuurwerkliefhebbers. De baasjes rest niets anders dan het nemen van maatregelen: de hond tijdig uitlaten, kalmeringstabletjes halen en de gordijnen dichtlaten. En er zijn meer dingen die je kunt doen als je huisdier bang is voor vuurwerk. Zo zijn er speciale trainingen om honden en katten te laten wennen aan vuurwerk. Daar moet je dan wel op tijd mee beginnen.
Eigenlijk is dit beter dan kalmeringstabletjes, want de Hondenbescherming waarschuwt voor de mogelijk schadelijke effecten van sommige kalmeringsmiddelen voor dieren. De werkzame stof acepromazine zou de gevoeligheid voor geluid juist doen toenemen, terwijl het dier door het spierverslappende effect niet meer goed kan reageren. Dat is natuurlijk niet echt diervriendelijk.
Wilde dieren en vuurwerk
Nog vervelender is het voor wilde dieren. Want die hebben geen huis om zich terug te trekken, een baasje dat hen geruststelt en volgen speciale vuurwerktraining en krijgen ook geen kalmeringstabletjes.
In waterrijke gebieden zoals de Reewijkse Plassen en de Friese Meren rusten in de wintermaanden zowel overdag als ’s-nachts duizenden meeuwen, eenden en ganzen. Onderzoekers van het KNMI, de Universiteit van Amsterdam en de Koninklijke Luchtmacht onderzochten deze regio’s en ontdekten dat direct na twaalf uur ’s nachts deze watervogels massaal opvliegen. De dieren blijven na de verstoring lang in de lucht. Hierbij vliegen ze ook veel hoger dan tijdens hun normale vluchten overdag. Dat kost hun veel energie die ze beter kunnen gebruiken om warm te blijven in de winter.
Door het lawaai en het licht hadden sommige vogelsoorten moeite om in het donker hun weg te vinden en te navigeren. Ze botsen ze in blinde paniek op gebouwen of hoogspanningskabels.
Vogels dood door vuurwerk?
Er is geen hard bewijs, maar opvallend is het zeker dat in het Amerikaanse Arkansas vogels massaal stierven (Engels) kort na oudjaarsavond in 2010. Vuurwerk veroorzaakt veel stress. Ik vergeet nooit meer de keer dat ik voor de deur met vrienden en familie vuurwerk stond af te steken en in de rook op een meter afstand een merel zag wegvliegen. Totale paniek en voor mij als dierenliefhebber was de avond ineens minder leuk. Ik was me in één klap bewust van het feit dat de dieren nergens heen kunnen.
Vuurwerkvrije zones
Van nature associëren dieren de harde en onverwachte flitsen en knallen met brand, onweer of ander gevaar. Van vuurwerk raken ze in paniek. Niet gek: sommige soorten vuurwerk produceren 160 decibels, dat is 20 decibels boven de pijngrens. Ter vergelijking, een opstijgend vliegtuig haalt 125 decibels als je er 100 meter vanaf staat. In Dierentehuis Leerdam constateerden ze dat door de schrik van de knallen, de dieren vervolgens ook bang werden van andere geluiden en soms zelfs van regen.
Gelukkig willen steeds meer mensen vuurwerkvrije zones. Dat wil zeggen: vooral in de buurt van huisdieren, in natuurgebieden in mindere mate. De gemeente Utrecht doet dit toch: in 31 dierenweides en natuurgebieden geldt een vuurwerkverbod dit jaar. Groen Links wilde ook voor 53 parken een verbod, maar dat vond de gemeenteraad moeilijk te handhaven.
Ben jij begaan met de dieren, maar wil je toch graag vuurwerk afsteken? Koop dat vooral siervuurwerk. Daar schrikken ze wat minder van.
Mocht je wat voelen voor een vuurwerkverbod, dan kun je je aanmelden bij het onderstaande manifest:
Ik wens je hoe dan ook een spetterend oud en nieuw!
Lees ook deze tips voor hoe je omgaat met kinderen en vuurwerk!
