Op blote voeten beter voor kindervoeten

Op blote voeten lopen is goed voor kinderen en volwassenen. Je hebt contact met de aarde wat veel voordelen heeft voor je gezondheid. En kindervoeten ontwikkelen zich beter zonder schoenen.

Waarom dragen mensen schoenen en lopen ze niet altijd op blote voeten? Om de voeten te beschermen tegen warmte, kou, scherpe voorwerpen, elektriciteit en parasieten zoals de akelige, maar gelukkig niet heel veel voorkomende hookworm.

Het probleem is: de meeste schoenen zijn slecht.

‘De meeste kinderschoenen zouden moeten komen met een gezondheidswaarschuwing vanuit de overheid,’ stelt Tracy Byrne, een Britse podoloog in het Britse dagblad The Guardian. ‘Ze zijn te stijf, de zool is niet buigzaam en de hakken te hoog. Dat is heel slecht voor kleuters die leren lopen, omdat dergelijk schoeisel ervoor zorgt dat ze stuiteren en teveel voorover leunen.’

Schoenen slechter dan blote voeten

Ook blote voetengoeroe John Woodward hekelt in hetzelfde artikel de kwaliteit van schoenen. Woodward is bewegingstherapeut en fervent voorstander van op blote voeten lopen.

‘Voor 3-jarigen zijn Nike Air-schoenen te koop. Dat is geen goedkope schoen. Maar van de hiel tot aan de teen is de zool volledig stijf. Dat betekent dat de voorvoet niet kan bewegen. Het beperkt kinderen in hun lichaamsbeweging. Voetballen, bomen klimmen en zelfs gewoon lopen, het gaat allemaal moeizaam.’

Beide deskundigen zien meer nadelen dan voordelen in het dragen van schoeisel door opgroeiende kinderen.

Misvormde voeten door schoenen

Volgens Dr. Isaac Eliaz , een integratieve arts uit de Verenigde Staten, leiden schoenen bij kinderen tot misvormde voeten. ‘Bij de geboorte is de menselijke voet het grootst bij de uiteinden van de tenen. Dat kun je goed zien bij een voetafdruk van een pasgeborene. Maar schoenen veranderen de vorm van onze voeten in de loop der jaren. Bij de meeste volwassenen is de voet het breedst bij de bal. Vanaf daar loopt het weer taps toe, de tenen lopen als het ware in een punt.

Mensen van culturen waar blootvoets de norm is, hebben heel andere voeten. Bij hen blijven de tenen gespreid, zoals bij een pasgeboren baby. Wij denken dat het normaal is dat onze voetvorm in de loop der jaren verandert. Maar we maken schoenen die onze voeten misvormen in plaats van schoenen die de vorm van de voet volgen.’

Natuurlijk lopen

Dat begint al in de kinderjaren. Een babyvoet is geen miniatuur versie van een volwassen voet. Het is een massa kraakbeen die uitgroeit tot de 28 botten en gewrichten van de volwassen voet, een groeiproces dat voortduurt tot de late tienerjaren.

Eliaz: ‘In de kinderjaren dwingen we de voet zich te vormen naar de schoen. Dat verandert de manier waarop we lopen. Onze manier van bewegen wordt slechter. Blootsvoets lopen we natuurlijker, zachter, met een kortere sprong, waardoor we minder druk op onze hakken zetten. Onze knieën buigen om de schok van elke stap op te vangen. Onze tenen grijpen de vloer en helpen ons weer afzetten.

Schoenen maken voeten lui

Met schoenen aan gaat dat allemaal anders.

Door de demping van de zolen zijn we geneigd om onze hakken in de grond te stampen. Dat is een aanslag op onze knieën. Door de stijfheid van onze zolen kunnen we onze voeten niet goed afrollen. De schoenen geven een duwtje – een teenveer genoemd – zodat we als het ware naar voren springen naar de volgende stap. Onze tenen komen daarbij te snel van de grond zodat ze de voet niet ondersteunen als we een stap naar voren doen. Eigenlijk leren we onze voeten om de verkeerde spieren te gebruiken en ontstaat zo een onnatuurlijke gang die al onze gewrichten verkeerd en teveel belast.’

Bij kinderen is een bijkomend probleem dat spieren die essentieel zijn voor ons voortbewegen niet worden getraind. Tenen en pezen in hun voeten die het meeste werk moeten doen ontwikkelen zich nauwelijks. Zodra kinderen dan eens zonder schoenen proberen te rennen, verzuren kleine spieren onmiddellijk en doen de voeten pijn.

Blote voeten voor een goede houding

Schoenen maken voeten passief, omdat ze al het werk voor ons doen. Ze beperken de flexibiliteit, sterkte en mobiliteit van de voet.

Onderzoekers stellen in het Amerikaanse podologisch tijdschrift The Foot (2007) dat aanpassing van de voet aan de schoen uiteindelijk kan leiden tot structurele en functionele veranderingen in de voet. Hoe jonger de voet, hoe groter de kans op schade. (Verkeerd) schoeisel kan zo zelfs uiteindelijk leiden permanente schade aan de voeten, enkels, knieën, heupen en de lage rug.

Blote voeten daarentegen krijgen de kans zich te ontwikkelen naar een natuurlijke voetvorm. En dat is de basis van een gezonde houding.

Byrne vindt om die reden dat kinderen voor hun ontwikkeling zoveel mogelijk op blote voeten moeten lopen. “Peuters die leren lopen, moeten de grond onder hun voeten voelen. Zo leren ze de spieren vanaf hun benen tot aan hun tenen te coördineren waardoor ze goed leren staan en lopen.’

Wat haar betreft belemmert schoeisel dit proces. ‘Peuters die op blote voeten lopen, houden hun hoofd meer rechtop’, zegt ze. ‘De feedback die ze van de grond krijgen door goed te voelen, betekent dat ze minder vaak naar beneden hoeven te kijken. Daardoor is hun balans beter.’ Blootsvoets lopen verbetert onze proprioceptie (ons bewustzijn van waar we staan in relatie tot de ruimte rondom ons) en draagt zo bij tot een goede houding.

Zonder schoenen lopen gevaarlijk?

Sommige ouders vinden het gevaarlijk als hun kind geen schoenen draagt. Ze zijn bang dat het kind zich bezeert door op iets scherps te stappen, zoals doornen of glas. Meestal valt dat wel mee.

Dr. Isaac Eliaz vindt schoenen dragen zelfs gevaarlijker dan op blote voeten lopen, zeker als kinderen klimmen en op schuine oppervlakten lopen. ‘Met de meeste schoenen, maar vooral met instapschoenen zoals slippers en Crocs, worden kinderen juist onhandig. Ze zijn minder stabiel en schuiven en glijden in hun schoenen waardoor ze vaker vallen. Je kunt dan beter op blote voeten lopen.’

Eliaz denkt niet dat kinderen die op blote voeten lopen zich vaker bezeren aan ruwe oppervlakten op scherpe voorwerpen. ‘Het is mijn ervaring dat kinderen (en volwassenen) die blootsvoets zijn zich beter bewust zijn van hun omgeving. Ze leren goed te voelen en worden voorzichtiger. Ze tillen hun voeten op als ze op iets scherps stappen waardoor ze zich niet zo snel bezeren.’

Net als je handpalmen en vingertoppen hebben je voetzolen een prima tastzin. Maar weggestopt in dikke sokken en schoenen merk je daar niet veel meer van.

Modder aan je voeten

Op blote voeten lopen is niet per se vies. Natuurlijk let je een beetje op waar je kind loopt. Als er veel glas ligt of vuil, is het misschien niet zo’n goed idee. Maar als je kind geen wondjes heeft wordt het prima beschermd door je huid.

Zon en frisse lucht zijn juist heel goed voor voeten! In schoenen kunnen je voeten niet ademen en warme vochtige sokken vormen een goede voedingsbodem voor schimmels en bacteriën.

Blote voetenschoenen

Mocht je toch liever een beschermend laagje hebben, omdat de ondergrond of de situatie dat vereist, kies dan zorgvuldig de schoenen.

Belangrijk bij je keuze is dat je schoeisel in de eerste plaats kiest op ergonomie en niet op uiterlijk. Merken die veel rekening houden met de natuurlijke stand van de voet zijn SoftStar, Merrell, Vibram (teenschoenen voor volwassenen) en Lems (volwassenen). De Vivo Barefootschoenen zijn breed met voldoende ruimte voor de tenen, dun zodat de voet maximaal contact heeft met de aarde en flexibel zodat de voet sterk wordt.

Aarden tegen straling

Ik noemde al de positieve effecten van blootsvoets gaan op houding, balans en sterke voeten, maar op blote voeten lopen doet iets met je hele lichaam en zelfs met je geest.

We zijn omgeven door allerlei elektrische apparaten zoals mobiele telefoons, Wi-Fi en draadloze telefoons die voor elektromagnetische velden zorgen. Je lichaam geleidt deze energie goed. Maar waar vroeger elektronen via leren zolen afvloeiden naar de aarde, houden de rubberen en kunststof zolen van nu dat tegen. Met mogelijk gezondheidsrisico’s. Aarding, contact maken met de aarde door je blote voeten, vermindert het effect van potentiële storende elektromagnetische velden.

Op blote voeten voor meer weerstand

Aarden geeft een boost aan je immuunsysteem en helpt tegen ontstekingen door antioxidanten. Dat werkt als volgt.

In je lichaam worden bacteriën gedood door zogeheten vrije zuurstofradicalen die bij de verwonding worden afgeleverd door witte bloedcellen. Deze vrije radicalen zijn nuttig, maar ze kunnen ook gezond weefsel beschadigen. Het zijn meestal positief geladen moleculen die nadat ze de schadelijke bacteriën hebben gedood onmiddellijk moeten worden geneutraliseerd, om te voorkomen dat ze zich verspreiden in gezond weefsel.

Dat neutraliseren gebeurt door antioxidanten uit groenten en fruit, maar ook vrije elektronen uit de aarde die zijn eigen natuurlijke lading heeft, kunnen je lichaam beschermen tegen ontsteking, zo blijkt uit onderzoek  (Engels). In je lichaam zitten geleidende systemen die de elektronen vanuit je voeten afleveren aan de rest van je lichaam.

Overigens neemt je weerstand ook toe door goede microben in de aarde die je ook terugvindt in onze darmen. Deze bacteriën kunnen ontstekingen afremmen en het serotoninegehalte in het lichaam doen toenemen.

Modderdag is ook daarom een heel goed initiatief!

Aarden tegen hartklachten

Uit ander onderzoek (Engels) blijkt dat op blote voeten lopen zelfs helpt tegen hartklachten. Aarden verhoogt de oppervlakte-lading van rode bloedcellen. Als gevolg klonten de cellen minder samen en vermindert de viscositeit van het bloed. Hoge viscositeit is een belangrijke factor in hartziekten. Daarom nemen veel mensen dagelijks bloedverdunners als aspirine.

Verder blijkt uit onderzoek dat op blote voeten lopen stress vermindert, slaap verbetert en zowel het endocriene als het zenuwstelsel ondersteunt. Hier lees je meer over de positieve effecten van op blote voeten lopen op je gezondheid.

Van nature zonder schoenen

Van nature zijn we ingesteld op leven in een natuurlijke omgeving en op blote voeten lopen. Zo houden we contact met het aardmagnetisch veld dat een bepaalde frequentie heeft. Een deel van de hersenen correspondeert ermee. Het grootste deel van onze evolutionaire geschiedenis hebben mensen dat contact ervaren.

Het is relatief kort dat we dit contact hebben verbroken door de tussenkomst van asfalt, hout, tapijten en kunststoffen. Door op blote voeten te lopen (op gras of zand) wordt dat contact hersteld.

Oefenen op blote voetenpaden

Wil jij het natuurlijk contact met de aarde herstellen? Bouw op blote voeten lopen langzaam op. Begin op veilig terrein (binnen, gras in parken, tuin, enz.) en ga langzaam over op complexere situaties (beton, bossen, enz.).

Veilig oefenen kun je ook op een van de vele blotevoetenpaden in Nederland en België of een ander Europees land. Er zijn er in heel Europa meer dan 100! Je loopt er over gras, houtblokken, gladde stenen en in de modder.

Actief wandelen, gezellig met je kinderen kletsen, relaxt picknicken en genieten van het mooie weer. Wat wil je nog meer?

Trek uit die schoenen en loop een van de leuke blotevoetenpaden in Nederland of België! En vertel ons hieronder of via Facebook wat de leukste is.

Tip: neem als je aan het blote voetenpad begint een droge broek mee. Want ook water maakt vaak deel uit van de route.

Veel plezier!

👉 Lees hier waarom kinderen meer zouden moeten buitenspelen.