Empathie betekent dat je begrijpt wat er in jouw kind omgaat. Begrip tonen voor de gevoelens van jouw kind is soms lastig als er druk op de ketel staat. Toch is dit de beste manier om je echt te verbinden met je kind.
Stel je voor: het is voor je kind lastig ‘s ochtends op te starten en op tijd op school te komen. Het is al de derde keer deze week dat jullie laat zijn en gefrustreerd roep je dat je kind moet opschieten. Een begrijpelijke reactie. Jij kan niet te laat komen op je werk en je kind niet op school. Het wordt tijd dat je kind eens leert beter met tijd om te gaan.
Toch werkt het vaak beter als je niet boos wordt, maar probeert te ontdekken waarom jouw kind (in jouw ogen) zo traag is. Waarom het hem zoveel moeite kost zich klaar te stomen voor de dag. Let niet alleen op wat je ziet gebeuren en op je eigen gevoelens hierover, maar onderzoek wat je niet direct ziet, namelijk wat jouw kind voelt. Door empathie te tonen, kan de hele dynamiek tussen jullie veranderen.
Wat is empathie?
Empathie is een manier om je te verbinden met je kind. Je erkent dat je beseft dat iets impact op ze heeft, ook al begrijp je nog niet precies welke emoties ze daarbij hebben. Door je je empathisch op te stellen, zeg je: “ik wil graag begrijpen hoe je je hierbij voelt. Je staat hier niet alleen in.”
Het is heel belangrijk dat kinderen dit weten. Als ze zich gehoord en gesteund voelen, blijven ze gemotiveerd. Daarnaast worden ze er zelfbewuster door en krijgen ze het zelfvertrouwen om hun emoties en behoeftes uit te spreken.
Als jij je empathisch opstelt, kom je er gemakkelijker achter wat achter bepaald gedrag schuilt. Jullie gaan een team vormen en je kunt je kind beter helpen grip op de zaak te krijgen.
Grenzen stellen
Een empathische houding betekent niet dat je geen grenzen mag stellen aan gedrag. Agressie hoef je niet te tolereren. Beantwoord het alleen niet zelf met agressie. Dus schreeuw en sla (of duw, knijp of trek) niet wanneer je kind dat wel doet. Wel kun je aangeven dat je graag wilt praten, maar op een normale toon. Praten doen jullie later, eerst rustig worden. Laat je kind eerst maar eens uitrazen. Gaan er dingen stuk of wordt er pijn gedaan, Dan kun je rustig vastpakken zonder pijn te doen om contact te maken en te vragen of je kind hier meteen mee wilt stoppen. Gaat het door of gebeurt dit regelmatig, dan is het misschien tijd om een expert in te schakelen.
Geen medelijden
Empathie is niet hetzelfde als sympathie. Als je sympathie toont, heb je misschien medelijden met je kind. Je voelt met je kind mee en jullie voelen je samen rot over iets waar jouw kind mee worstelt. Sympathie kan ertoe leiden dat je minder van je kind gaat verwachten. Met empathie werkt dat anders. Je kunt best de gevoelens van je kind erkennen en toch de verwachting uitspreken dat jouw kind het probleem kan overwinnen. Zo maakt dat een empathische houding, meer dan sympathie, je kind kracht geeft en ondersteunt. Je begrijpt het gevoel, maar neemt het niet over.
Empathie en emoties
Empathie gaat niet over meevoelen, maar over gevoelens van je kind begrijpen en erkennen.
Om empathisch te reageren, moet je begrijpen waar je kind mee worstelt: zowel de uitdagingen waarmee je kind wordt geconfronteerd als hoe deze de gevoelens van je kind beïnvloeden. Sommigen kinderen zijn heel gevoelig. Het is fijn als ouders zich daarin kunnen verplaatsen.
Vaak denken we wel te weten waarom onze kinderen zich op een bepaalde manier gedragen. Een kind dat zich verstopt als er bezoek komt, vinden we misschien onbeleefd. Terwijl die mensen die ineens het huis betreden misschien wel overweldigend voor hem zijn. Je kind probeert gewoon zich veilig te voelen.
Als je dit begrijpt, kun je er ook gemakkelijker met je kind over praten. Maar het is ook belangrijk naar je eigen emoties te kijken. De reactie van je kind op een voor hem stressvol moment heeft ook invloed op jou. Het kan je boos maken. Maar als je boos bent of gefrustreerd, is het gemakkelijk uit te vallen naar je kind en moeilijk om zijn emoties te onderzoeken. Het is dan beter even te wachten met reageren totdat je eigen emoties onder controle hebt.
Wie over zijn eigen emoties kan stappen en de emoties die achter gedrag van zijn kind zitten, kan onderzoeken, is beter in staat empathisch te reageren. Zo geef je je kind ook het voorbeeld van zelfbeheersing en laat je zien hoe je kunt omgaan met gevoelens.
Hoe praat je als je empathisch reageert?
Het is goed als je weet hoe empathie werkt, het is ook belangrijk dat je met empathie spreekt.
Als een kind iets niet afkrijgt of goed doet, bijvoorbeeld mensen geen gedag terugzegt of iets voor school niet op tijd af heeft, kun je de schuld bij hem neerleggen en zeggen: “Als je iets harder had gewerkt, had je het afgekregen.” Of “Je moet wel dag terugzeggen als mensen jou gedag zeggen.”
Als je begrijpt dat jouw kind zich verlegen voelt, kun je zeggen: “Zullen we voortaan samen gedag zeggen?” Of als je snapt dat het voor je kind lastig is een schoolopdracht te plannen, kun je voorstellen samen een planning te maken en zeggen dat je kind op tijd jouw hulp moet vragen.
Wanneer je de gevoelens of uitdagingen achter gedrag erkent, zijn kinderen gemotiveerder om bepaald gedrag te veranderen. Ze voelen zich gesteund en putten daar kracht uit om te blijven werken aan dingen die moeilijk zijn.
Empathisch op je kind reageren kun je leren.
Word lid van Ouders van Nature en ontvang tips voor een positieve opvoeding.
Fotocredit: Foto boos kind door Mindaugas Danys from Vilnius, Lithuania, Lithuania, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
