In de zomer is steeds vaker sprake van uitzonderlijke droogte in Nederland. In deze periodes moeten we zuinig zijn met water, het hoofd koel houden en vogels en egels helpen.
De natuur lijdt onder de aanhoudende droogte. Planten gaan in winterstand en bomen verliezen nu al bladeren om maar niet teveel vocht te verdampen. Soms breken dikke uitgedroogde takken af ook al is het windstil. Jonge zwijntjes krijgen te weinig moedermelk, omdat de moeders te weinig vocht binnen krijgen en sterven massaal.
Tot overmaat van ramp zijn er weinig eikels dit najaar (uitgedroogde planten produceren geen vruchten) en zullen de zwijnen ook in het najaar te weinig te eten hebben. Het is het resultaat van klimaatverandering door de uitstoot van CO2 en methaan (vlees, zuivel).
Behalve minder van deze stoffen uitstoten, kunnen we vandaag niets doen om het weer te veranderen. We kunnen wel omgaan met de gevolgen. Hieronder 15 tips om de droogte het hoofd te bieden.
Dieren helpen met de droogte
Niet alleen wilde zwijnen, maar alle dieren hebben het moeilijk. Weidevogels hadden al in het voorjaar problemen, omdat ze geen insecten konden vinden. Die zijn dieper de grond in gekropen waar het vochtiger is. Grutto’s konden met hun lange snavel de harde grond niet meer doorboren.
Egels eten ook insecten. Egels worden vaker aangereden, omdat ze zoekende zijn naar water en voedsel.
Je kunt de dieren helpen. Enkele tips:
- Let op vijvers met steile kanten en zwembaden. Dorstige egels kunnen erin vallen en er niet meer uit kunnen en verdrinken. Maak een trappetje van kippengaas voor de vijver en dek het zwembad goed af ’s nachts.
- Zet schotels water neer voor alle dorstige dieren. Meelwormen voor vogels en met water aangelengde pindakaas, pelpinda’s of gedroogde insecten uit de dierenwinkel voor de egels.
Jonge bomen kun je helpen door ze een emmer water te geven.
In huis
Het lijkt fijn om alles open te gooien en te luchten. Toch is het beter juist alles dicht te houden, ramen, deuren, maar ook gordijnen, zodat zon en warmte buiten blijven. Als het ’s avonds wat is afgekoeld, zet je ramen en deuren open om gekoelde lucht je huis in te laten stromen.
Door de droogte is het stoffiger in huis dan anders. Dat kan gezondheidsklachten veroorzaken zoals:
- Uitgedroogde of geïrriteerde slijmvliezen in neus en keel. Daardoor een prikkelende keel en een droge hoest
- Geïrriteerde luchtwegen
- Een droge, schilferige huid en gebarsten lippen
- Droge, branderige ogen en irriterende contactlenzen
- Verminderde weerstand met een verhoogde kans op infecties
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Concentratieproblemen
- Het koud hebben terwijl de omgeving warm is
Wat kun je doen om je huis vochtiger en stofvrij te krijgen?
- Zet de afzuigkap tijdens het koken af. Zo blijft de vochtige lucht in huis.
- Laat de deur van de badkamer na het douchen op een kier staan.
- Zorg ervoor dat de temperatuur niet boven 20 à 21°C stijgt in huis, gebruik eventueel ventilatoren
- Lucht je huis voldoende, ‘s avonds
- Veeg geregeld stof of stofzuig
- Plaats planten die water verdampen
Buiten sporten
Buiten is er meer fijnstof door de droogte. Daardoor kunnen gezondheidsklachten ontstaan of bestaande klachten verergeren. In de app ‘mijn luchtkwaliteit’ of op www.luchtmeetnet.nl kun je een actuele luchtkwaliteitsindex vinden. De app geeft een op de situatie afgestemd advies.
Pas op voor blauwalg als je in natuurwater gaat zwemmen. je kunt er aardig ziek van worden. Met deze droogte kan je sowieso maar beter de waterplassen in de natuur met rust laten voor de planten en dieren er afhankelijk van zijn.’
Er is een stookverbod op de meeste plekken. Dat betekent niet roken en niet barbecueën buiten. Behalve in je eigen tuin, maar ook daar ben je natuurlijk voorzichtig.
Natuurlijk smeer je jezelf in met zonnebrand. Ga voor een natuurlijk product zonder chemisch filter.
Kinderen
Als je kind klaagt over dorst hebben, weinig of donkere urine heeft, heel rusteloos is of juist slaperig, dan kan er sprake zijn van een zonnesteek.
Houd kinderen overdag zoveel mogelijk in de schaduw en herinner ze eraan te drinken. Zelf vergeten ze het.
Over symptomen van hittestress en uitdroging bij kinderen schreef ik eerder. Je leest in deze blog ook hoe je dit voorkomt en wat je moet doen als je kind een zonnesteek heeft opgelopen.
Smeer kinderen goed in, met een zonnebrandcrème van minstens factor 30. Daarboven schijnt trouwens niet veel meerwaarde te hebben. Gebruik zonnebrand op basis van natuurlijke grondstoffen.
Drink zelf ook genoeg!
Droogte en watertekort
Wees zuinig met drinkwater, want door de droogte dreigt er een tekort.
Wij besproeien onze tuin met drinkwater en vullen er een badje mee. Een ongekende luxe en verspilling eigenlijk tijdens deze droogte.
Je gazon besproeien is het eerste wat je moet schrappen nu. Dat gras komt wel weer terug, mits je er voldoende compost in verwerkt hebt. In elk geval zijn een paar flinke regenbuien nodig om het gras weer groen te kleuren.
De droogte houdt voorlopig aan en daarom roepen de waterschappen iedereen zuinig te doen met drinkwater, oppervlaktewater én grondwater. Een sproeiverbod geldt in tegenstelling tot vorig jaar – toen het ook al droog was- alleen voor boeren en tuinders en ook niet landelijk.
Probeer water zoveel mogelijk te hergebruiken. Twee voorbeelden:
- Giet water dat je gebruikt om groenten te wassen niet weg, maar vang het op en giet het buiten uit.
- Ga eens in bad zonder zeep – véél beter voor je huid – en giet het water met een emmer vanuit het bad buiten over het gras en de planten.
Of neem geen bad, maar een korte douche. Van 3 minuten douchen fris je net zo goed op als van 10 minuten.
Tuin en droogte
Beter is het om niet teveel te wieden. Onkruid houdt namelijk vocht vast
Geef je planten niet teveel water, anders krijgen ze ‘luie wortels’. Geef ze ’s avonds water, dan verdampt er minder.
Water geven doe je het liefst in een kuiltje dat je dichtgooit. Zo gaat alle water gericht naar de plant.
Heb je stenen in je tuin? Haal ze eruit. Tegels in je tuin zijn nadelig bij zowel hitte als veel regen.
Als je slim bent, ga je groenten verbouwen. Groenten zullen door extreme weersomstandigheden in de toekomst namelijk stukken duurder worden.
Moestuinieren in de droogte
Door klimaatverandering krijgt Nederland steeds vaker te maken met lange droge periodes. Teel mee met extreem weer, zowel nat als droog, door planten te kiezen die daar tegen kunnen. Kies voor variaties in zaden met verschillende eigenschappen.
Lees deze tips voor een droge moestuingrond. Breng bijvoorbeeld een laagje mulch aan rond je planten, dat houdt onkruid weg en belangrijker nog, het houdt langer vocht vast in de bodem. Mulchen doe je met stro, hooi, gemaaid gras of zelfs met een laag compost.
Droogte en klimaatverandering
De meesten snappen het nu wel; de droogte is een gevolg van klimaatverandering. Daarover zijn wetenschappers het al jaren eens.
Ook al stoten we minder CO2 en methaan uit – iets wat helaas niet gebeurt – dan nog zullen de gevolgen van klimaatverandering in de toekomst groot zijn.
We zullen ermee moeten dealen, een aantal tips staan in deze blog. Ook kun je nog het Hitteplan 2020 raadplegen.
Klimaatverandering strafbaar
De in 2019 overleden Juriste Polly Higgins probeerde via het rechtssysteem ecocide (uitroeien soorten planten en dieren op grote schaal) strafbaar te maken. Ze wilde politici en bedrijven verantwoordelijk houden voor klimaatverandering en de gevolgen. Lees hier meer over haar strijd voor wetgeving die natuurvernietiging strafbaar maakt.
De organisatie Extinction Rebellion is door haar geïnspireerd en zet de strijd tegen natuurvernietiging op eigen wijze voort.
