Media: samen slapen gevaarlijk

Samen slapen met je kind is hot. Maar liefst 64 procent van alle ouders slaapt weleens samen met hun baby of peuter. Samen slapen is gevaarlijk, zo waarschuwen media regelmatig. Maar hoe gefundeerd is deze waarschuwing?

De stichting VeiligheidNL onderzocht in 2016 de populariteit van samen slapen en dit was de uitkomst:

• 10 procent van de ouders slaapt altijd met het kind samen
• 7 procent slaapt in een co-sleeper
• 54 procent van de kinderen slaapt in de slaapkamer van de ouders

Dat aantal kan in werkelijkheid weleens hoger liggen, want uit onderzoek naar samen slapen blijkt dat de helft van de ouders niet durft toe te geven dat ze met hun baby of peuter samen in één bed slapen. Ze schamen zich of zijn bang voor vooroordelen.

Tot 4 maanden niet samen slapen

Samen slapen is volgens sommige experts niet veilig als de baby nog geen 4 maanden oud is. Er kan wiegendood optreden, de nachtmerrie van elke ouder. Het kind kan het te warm krijgen door het dekbed, tussen matrassen bekneld raken, uit bed vallen of met zijn gezichtje tegen kussens aandrukken. Bovendien kan een slapende ouder op het kind rollen. Het risico neemt toe als ouders roken, medicijnen of drugs hebben gebruikt, hebben gedronken of erg vermoeid of gestrest zijn.

Kinderarts Adèle Engelberts adviseerde er in de NRC twee jaar geleden voor vooral niet samen te slapen als je kind nog geen 4 maanden oud is. De kinderarts is bestuurslid van Landelijke werkgroep Wiegendood van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). Engelberts: ‘In de eerste levensmaand vergroot samen slapen de kans op wiegendood negen keer in vergelijking met apart slapen, in de tweede maand vier keer en in de derde maand 1,7 keer.’

Daarom schrijft de wiegendoodrichtlijn die in Nederland al zo’n tien jaar van kracht is voor: laat een kind de eerste drie maanden niet in het ouderlijk bed slapen.

Niet in bed, wel dichtbij

Sindsdien vertellen experts ons regelmatig dat samen slapen de baby fataal kan worden. Zoals in Nieuwsuur (vanaf minuut 23) waar de blog van Ouders van Nature over de voordelen van samen slapen werd genoemd als voorbeeld van een pleidooi voor samen slapen.

Nieuwsuur kwam met nieuw onderzoek waaruit blijkt dat in Groot-Brittannië 2 à 3 per week baby’s in bed sterven tussen de ouders in. Experts in het programma raadden bedsharing met jonge baby’s dan ook ten stelligste af.

Maar ook co-sleeping (kind in een bedje tegen het ouderlijk bed aan) werd door VeiligheidNL afgeraden in het Nieuwsuur. Omdat de baby dan alsnog in het ouderlijk bed kan rollen (behalve natuurlijk – maar dat werd niet vermeld – als je een afscheiding hebt).

Een hoofd kraamverzorgende vertelt in het programma dat ze het registreert als ouders samen slapen met hun kind op welke manier dan ook ‘voor als er iets gebeurt’. Ze vindt samen slapen gevaarlijk. Dergelijke dossiervorming is riskant, want stigmatiserend, maar dat terzijde.

Engelberts vraagt zich in Nieuwsuur af wat de voordelen zijn van bedsharing. Waarom het kind tegen je aan willen houden als je toch allebei slaapt, wat is de meerwaarde? Ze pleit ervoor de baby het eerste half jaar te laten slapen in een apart bedje vlak bij het ouderlijk bed. ‘Dit is bewezen veiliger dan de baby laten slapen in een aparte kamer’, zei ze eerder in de NRC.

Meer voorlichting over veilig samen slapen

In Nederland is het aantal overleden baby’s lager dan in Groot-Brittannië en sterven 4 à 5 baby’s per jaar in bed tussen de ouders in. Het bed delen met je baby jonger dan 4 maanden vinden verschillende experts in de media daarom levensgevaarlijk. Er is kans op wiegendood, je baby platdrukken of verstikking onder de deken.

Kiind plaatst kanttekeningen bij dergelijke uitlatingen en het onderzoek dat wordt gebruikt. Waarom is er bijvoorbeeld zo’n verschil tussen de Nederlandse en Britse cijfers? Waarom worden over wiegen en ledikantjes wel veiligheidsvoorschriften door overheid naar ouders gecommuniceerd en veiligheidstips over samen slapen niet?

‘Het blijkt dat de meeste baby’s die sterven in de wieg liggen, ondanks alle veiligheidstips over spijlafstand en beddengoed. Desondanks wordt je baby te slapen leggen in een wieg niet afgeraden, maar van veiligheidsinformatie voorzien.’ Dat kan ook als je je bed deelt met je kind. Als ouders weten hoe ze het bed moeten delen, wordt samen slapen minder gevaarlijk, aldus Kiind.

Correlatie wiegendood en samen slapen?

Marianne Vanderveen-Kolkena, vertaler van het boek ‘Slapen met je baby’, probeerde bij stichting Wiegedood te achterhalen of bij de in het ouderlijk bed overleden baby’s de richtlijnen wel zijn opgevolgd en wat precies de omstandigheden waren. Dergelijke informatie is nodig om tot een goed oordeel over de veiligheid van bedsharing te komen. De stichting wilde vanwege privacy die openheid niet geven.

Misschien is er ook te weinig over bekend? Kinderarts Engelsberts gaf in de NRC in elk geval toe dat onduidelijk is hoe het samen slapen bij mensen de kans op wiegendood vergroot. ‘Maar dat het zo is, weten we wel.’ Samen slapen lijkt om die reden gevaarlijk.

Voordelen van samen slapen

Natuurlijk moet je niet te licht denken over de risico’s die bedsharing met zich meebrengt. Maar de voordelen van bedsharing blijven in de media onderbelicht en dat is ook een punt van kritiek van Kiind.

Dichtbij je baby slapen heeft veel voordelen die ik noem in de door Nieuwsuur genoemde blog Slapen met je kinderen is gezond.  Het is veiliger voor een baby dan alleen in een babykamer slapen. Baby’s stemmen hun adem af op die van hun verzorgers. Daarmee worden ze gestimuleerd om te blijven ademen. Het ondersteunt hun eigen nog niet geheel ontwikkelde ademhalingssysteem.

Daarnaast worden ouders die vlakbij hun kindje slapen vaker wakker om hun kind te checken. Dat is extra veilig, want doorslapen van de ouders is een van de oorzaken van wiegendood.

Die voordelen treden al op als je de kamer deelt of het wiegje naast je bed zet, maar ook het bed delen heeft voordelen.

Een baby heeft zijn ouders dag en nacht nodig. Hij moet zich veilig voelen om goed te kunnen slapen en dat is wanneer hij heel dichtbij de ouders is. Want als die weg zijn, bedenkt een baby nog niet dat de ouders wel weer terugkomen. Het gevolg is stress en dat is slecht voor de cortisolproductie, iets waar je baby levenslang last van kan hebben.

Een baby wil je niet alleen horen, maar ook ruiken en voelen. Bovendien zorgt huid-op-huidcontact voor stressregulatie, groei en het ontwikkelen en rijpen van lichaamssystemen. Het verbetert en stabiliseert het hartritme, de temperatuur, het glucosegehalte en de ademhaling van je baby. Dat maakt het bed delen goed voor je kind.

Ga jij samen slapen met je kind?

Hoe doe jij dat? Deel je je bed met je kind? Vanaf welke leeftijd? En tot welke leeftijd slaap je samen? Hoe bereid je je voor?

Of kies je liever voor een co-sleeper? Praat erover mee in de community van Ouders van Nature of reageer hier onder blog.

Fotocredits:
Baby alleen in tweepersoonsbed door David Martin, gepubliceerd onder Creative Commons-licentie.
Baby in een co-sleeper door Andrea Moed, gepubliceerd onder Creative Commons-licentie.